Hoe laat jij je kisten?
Zeven unieke uitvaartkisten van zeven Bredase kunstenaars
Met zeven unieke uitvaartkisten van zeven Bredase kunstenaars brengt Zuylen Uitvaartverzorging een boodschap naar buiten: Elke uitvaart vertelt haar eigen verhaal, geen vraag is te gek. Afscheid met een ziel, noemen we dat.
De zeven kunstenaars hebben een kist ontworpen volgens een van de kernthema’s die Zuylen een warm hart toedraagt: inclusiviteit, eenzaamheid, duurzaamheid, lokale wortels, religie, natuur en cultuur.
Daarbij werkten ze nauw samen met onze 7 uitvaartverzorgers. Met de volgende 7 bijzondere kunstwerken als resultaat:
Uitvaartverzorger: Yvonne Jorissen
Toscana Banana
‘inclusiviteit’
Verraderlijk aan het begrip inclusiviteit is dat het een totalitair tintje heeft: Je bent 100 procent inclusief, of helemaal niet. Er is geen tussenweg. Als illustrator werkt Toscana Banana veel met het thema en ze beseft steeds weer: Je kunt nooit alles en iedereen in beeld brengen. Dus vertrekt ze vanuit het persoonlijke, waartoe een kist ook nadrukkelijk uitnodigt.
Zo kwam ze uit op een boeket wilde bloemen, zoals haar oma die vroeger samenstelde uit eigen tuin. Iedereen kan rondlopen in zo’n bloementuin en een eigen plek vinden. Over de kist ligt een groen ‘mosdek’, voedingsbodem voor de fraaiste flora. Een hand houdt een boeket vast, een andere steekt er een bloem bij. Samen omarmen ze de kist. De stijl doet denken aan art nouveau, heel decoratief en vaak toegepast om objecten te verfraaien. Want, stelt Toscana Banana, een kist mag ook gewoon mooi zijn.
Uitvaartverzorger: Dennis Vrolijk
Kim & Koen
‘duurzaamheid’
Voor Kim & Koen begon de opdracht met de principiële vraag of ze een gloednieuwe kist wilden gebruiken. Het ontwerpersduo werkt met een opslag van zwerfmateriaal, die zij hun materialenhaven noemen. Afgedankte spullen krijgen er een nieuw leven, met een nieuwe betekenis. Dus waarom zou je een ongebruikte houten kist ter hand nemen, als het thema duurzaamheid is?
Ze besloten de kist te gebruiken als canvas voor hun idee. Veel van het hout werd weggezaagd tot een ‘skelet’ overbleef. Uiteraard kregen de uitgespaarde panelen een plek in de haven. Als wisselgeld, want Kim & Koen selecteerden een divers palet aan houten materialen voor hun kunstwerk. Elk element vertelt een verhaal en draagt littekens van een vorig leven: schroefgaten, aanslag, putten. De kist werd zo een geschiedenisboek. De functie van het hout verandert, de emotionele binding blijft. Een ‘herinnerstuk’, noemen ze dat.
Uitvaartverzorger: Ellen Oostdam
Rutger Termohlen
‘eenzaamheid’
De dood is onherroepelijk verbonden met eenzaamheid. Niet alleen door het gemis, maar ook door de confrontatie met je eigen eindigheid. Dat is al best een duistere combinatie. En met de grafkist als schilderobject, dreigt de zwaarte door te wegen. Zie daar het verbitterde hart van steen, waar je maar niet kunt uitbreken. Maar de boodschap die Rutger in zijn kunstwerk heeft gelegd, is er wel degelijk een van hoop.
De achtergrond is lieflijk lichtroze, de zijkanten zijn grof geschilderd en de bovenkant helder, fijn: Vanuit chaos ontstaat rust. De zwaluw heeft een brief in zijn bek, waarin staat geschreven dat het goed komt. Op klassieke tatoeages van matrozen staat vaak een zwaluw afgebeeld; bij een onverhoopte dood op zee brengt die de ziel naar het hiernamaals. Troost komt veelal uit de natuur, waar we zelf ook uit voortkomen. Daar vind je soms antwoorden, en altijd rust.
Uitvaartverzorger: Pierre Sprangers
Robin Nas
‘natuur’
Uit een terracotta vaas groeit een bloem. Dat is de basis. De steen is statisch, de bloem vertakt zich organisch. Leven en dood, gevangen in een kleurrijk mozaïek. Illustrator Robin Nas wil de kijker vooral iets moois geven, om de zwaarte van de grafkist enigszins weg te nemen. Geen gemakkelijk object, besefte de kunstenaar meteen, maar met de natuur als thema kon hij uit de voeten. Want de natuur leeft altijd, die sleept je overal doorheen.
De esthetische ervaring staat centraal, de beleving is de boodschap. De ornamenten en bladstructuren zijn geïnspireerd op Begraafpark Zuylen. Tijdens een wandeling kun je een en ander herkennen, zoals de bloemvormige stenen op menig grafzerk. Zuylen neemt deel aan het initiatief Circle Stone, dat dergelijke stenen recycleert. De kleuren van deze kist behoren tot het vaste palet van Robin, het is zijn handschrift. Je komt het onder meer tegen op gevels in diverse steden, waaronder de Blind Walls van Breda.
Uitvaartverzorger: Marc van Esch
Evelien van der Peijl
‘lokale wortels’
Waar liggen je wortels, vroeg kunstenaar Evelien van der Peijl zich af. Is dat een geografische plek, is het tastbaar? Niet per se, concludeerde ze. Haar familie en beste vrienden zijn haar wortels. Die geven haar een thuisgevoel, waar ze ook is. Zo ontstond het idee om van de grafkist een dankwoord te maken, van de overledene aan zijn naasten: ‘Thank you. You made me feel like home.’
Als grafisch ontwerper houdt Evelien van het grootse gebaar. De kist kreeg primaire, ‘carnavaleske’ kleuren en een foto van joviale, hartelijk lachende vrienden aan een bar. Het bourgondische refereert aan de Bredase roots van Zuylen, maar belangrijker: de mannen voelen zich intens verbonden met elkaar. De tekst kwam in kapitalen op de kist, verweven met de fotografische beelden. Bewust uit proportie, als reactie op de vaak ingetogen stilte van de dood. Laten we niet fluisteren, maar roepen!
Uitvaartverzorger: Martine van der Linden
Yvon Né
‘cultuur’
De ‘wondere canon van verschoven gelijktijdigheid’ verbeeldt rituelen omtrent verandering. Als je uit het leven vertrekt, maar ook als je geboren wordt, gebeurt er iets met de tijd. Die wordt uitgerekt en weer in elkaar getrokken. De kist toont een virtuele canon van zang en stilte. Tegen een ultramarijne hemel, symbool van oneindigheid, wijst een engel naar het licht.
Alles stroomt in het werk van kunstenaar Yvon Né, wier achternaam Frans is voor ‘geboren’. Op de grof geschilderde achtergrond (het is geen meubelstuk maar een ruimte) zien we warme, aardse kleuren. Diverse dieren begeleiden de ziel naar een ander bewustzijn, zoals ze ons in het leven ook begeleiden. Eigenlijk verschillen we er ook niet veel van. Het grote verschil tussen mens en dier is onze geest, waarmee we leven en dood overdenken via zichtbare vormen van cultuur.
Uitvaartverzorger: Theo Jansen
Emmie Liebregts
‘religie’
In haar werk is Emmie Liebregts erg geïnteresseerd in de intimiteit van privéruimtes. Een bed, een matras, ze hebben een heel persoonlijke betekenis. De menselijke maat in optima forma. De kist wordt ook wel beschouwd als een laatste rustplaats. In dit werk heeft die daarom een zachte deken gekregen, van handmatig ‘getuft’ tapijt. De afbeelding van een lichaam refereert aan de christelijke traditie in Griekse kerken en kloosters om metalen plaatjes van lichaamsdelen op te hangen, in de hoop op genezing.
De overledene ligt óp de kist, verwijzend naar het concept van een rouwplank. Daarop mag het lichaam worden gezien in elke staat. Geen verhulling, geen terughoudendheid. Want de dood hoort bij het leven. Je bent nog steeds jezelf, maar in een andere staat. Het silhouet is van hoogpolig tapijt, zodat het de kist lijkt te ontstijgen. Een religieuze connotatie van circulariteit: ashes to ashes.
’Hoe laat jij kisten?’
tijdens ART RENDEZ VOUS BREDA 16 oktober
Stichting Begraafplaatsen & Crematorium Zuylen (SBC) is een volledig zelfstandige, regionaal werkende uitvaartorganisatie. In de dienstverlening staan de waarden respect, zorgvuldigheid, professionaliteit en duurzaamheid bovenaan.
Met hun missie om uitvaarten op een dusdanige wijze te verzorgen zodat nabestaanden beter in staat zijn om het geleden verlies te verweven met hun verdere leven, onderscheidt Zuylen zich als dé Brabantse uitvaartorganisatie.
Programma:
‘Hoe laat jij je kisten?’
Zeven unieke uitvaartkisten van zeven Bredase kunstenaars.
Ieder afscheid is uniek en vertelt een eigen verhaal. Ook een kunstenaar vertelt een uniek verhaal met zijn of haar werk. Omdat kunst binnen Zuylen al een belangrijke plek innam kwam het idee om de 2 te combineren in een bijzonder project. Zo ontstond ‘Hoe laat jij je kisten?’. Ze nodigden 7 kunstenaars uit om elk met een belangrijk thema binnen Zuylen aan de slag te gaan: inclusiviteit, eenzaamheid, duurzaamheid, lokale wortels, religie, natuur en cultuur.
De 7 kisten nemen nu een belangrijke plek in binnen de werking van de stichting. Met regelmaat worden er momenten rondom de verschillende thema’s georganiseerd of wordt er deelgenomen aan evenementen.
Kunstenaars:
Toscana Banana – inclusiviteit
Kim & Koen – duurzaamheid
Rutger Termohlen – eenzaamheid
Robin Nas – natuur
Evelien van der Peijl – lokale wortels
Yvon Né – cultuur
Emmie Liebregts – religie
Locatie & Tijden:
Tuinzigtlaan 11, 12 — 18 u
